Διαζύγιο και δεύτερος γάμος

Υπάρχουν τρία - και μόνο - είδη γάμων: 1. Οι "άγιοι" γάμοι. 2. Οι "μικτοί" γάμοι. 3. Οι γάμοι των απίστων. Αν δεν υπάρξει, ξεκάθαρα, αυτή η διάκριση, ο καθένας θα διδάσκει επικίνδυνες ανοησίες σχετικά με το θέμα - πράγμα που, δυστυχώς, πολύ συχνά συμβαίνει. Όποιος είναι σε θέση, πραγματικά, να κατανοεί τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής γνωρίζει ότι ο απόστολος Παύλος, κάτω από τη διακονία του οποίου υπαγόμαστε όλοι εμείς οι "εν ακροβυστία" όντες, βρισκόταν στην προνομιακή θέση να ξέρει το απόλυτα ακριβές και "κλειστό" μήνυμα του Ευαγγελίου (Α' Κορ. 15:3-4) και, με βάση αυτό να διακρίνει, σε πολύ μεγάλο βαθμό, την πραγματική πνευματική κατάσταση των ανθρώπων - προνομιακή θέση την οποία και κληροδότησε στην εκκλησία, εκκλησία όμως που, αιώνες τώρα, ρέπει στην απεμπόληση αυτής της κληρονομιάς. Έτσι, και σχετικά με το επίμαχο θέμα, η διδασκαλία του είναι διαυγέστατη (για τους δόκιμους, που έχουν επιτέλους "ξεκολλήσει" από το αναμάσημα μεμονωμένων - συχνά δε και "κουτσουρεμένων" - εδαφίων), στο Α' Κορ. 7ο κεφ.

1. Οι "άγιοι" γάμοι (εδ.10-11): πρόκειται για τον γάμο αδελφού και αδελφής "εν Χριστώ". Ο γάμος αυτός - βάσει "παραγγελίας (δηλαδή ρητής "εντολής Κυρίου ", που για τους αγίους "βαρειά δεν είναι") - είναι αδιάλυτος (παρεκτός λόγω χηρείας). Στην πιστή γυναίκα παρέχεται η δυνατότητα να προχωρήσει σε σχέση διάστασης από τον πιστό άνδρα της, αλλά όχι και αυτή του διαζυγίου και του δεύτερου γάμου, ενώ στον πιστό άνδρα ούτε καν η δυνατότητα διάστασης με δική του πρωτοβουλία. Αυτή είναι η γενική και απαράβατη αρχή, καθώς - επαναλαμβάνω - πρόκειται για "εντολή Κυρίου". Ειδικές καταστάσεις, όπως π.χ. η περίπτωση των κατηχουμένων (αυτών που διδάσκονται το Ευαγγέλιο, αλλά ακόμα δεν το έχουν "παραλάβει" - χρησιμοποιώ την αποστολική ορολογία - και υπόκεινται σε ειδική ποιμαντική μεταχείριση) ή της αντιμετώπισης πιθανής σοβαρής διατάραξης της έγγαμης σχέσης λόγω διάπραξης αμετανόητης "αμαρτίας προς θάνατον" (όπου η εκκλησία οφείλει άμεσα να ασκήσει "το δεσμείν και λύειν") δεν θίγονται στην περικοπή.

2. Οι μικτοί" γάμοι (εδ.11-16, 26-28α): πρόκειται για κατάσταση γάμου, πριν την "κλήση του Θεού" των αγίων στην πίστη. Εδώ δεν υπάρχει "εντολή Κυρίου", αλλά η υπαγωγή σε μια γενικότερη αποστολική οδηγία - κατεύθυνση (αυτήν ακριβώς τη σημασία έχει το ρήμα "διατάττομαι" του εδαφίου 17, στην περικοπή που παρεμβάλλεται): αν ο άπιστος ή η άπιστη σύζυγος "συνευδοκεί οικείν, μη αφιέτω". Αν, πάλι, ο άπιστος ή η άπιστη σύζυγος χωρίζεται, ας χωριστεί.

Το θρησκευτικό πνεύμα, που λίγο ως πολύ ελλοχεύει ακόμα και στους αγίους, με έκανε για πολλά χρόνια να διαβάζω την αποστολική οδηγία ως εξής: αν ο άπιστος ή η άπιστη σύζυγος "ευδοκεί συνοικείν, μη αφιέτω". Θεωρούσα, δηλαδή, ότι οι πιστοί, που βρίσκονται σε κατάσταση "μικτού γάμου", δεσμεύονται (ηθικά τουλάχιστον, αφού η περίπτωση δεν υπάγεται σε "εντολή Κυρίου") από τη θέληση τού άπιστου/ης συζύγου, μέχρι που διαπίστωσα, με έκπληξη, ότι η αποστολική διατύπωση δεν είναι αυτή που εγώ υπέθετα: η παραμονή των πιστών σε τέτοιους γάμους επαφίεται στη δική τους "ευδοκία" αρχικά και δευτερευόντως στη "συνευδοκία" των συζύγων τους!

Ο Ιησούς περιέγραψε τον "εκ Θεού γεννηθέντα, σαν τον άνεμο που φυσάει και δεν ξέρεις από πού έρχεται και που πάει", ενώ ο Παύλος ξεκαθάρισε ότι "όλα μας επιτρέπονται, αλλά όμως δεν μας συμφέρουν και όλα". Όσο τολμηρό και αν φαίνεται αυτό, οι πιστοί δεν δεσμεύονται να μη διαλύσουν έναν "μικτό γάμο" και να συνάψουν άλλον ("αν βρίσκεσαι σε κατάσταση διάλυσης γάμου, μη γυρεύεις γάμο, αλλά και αν νυμφευθείς δεν αμάρτησες"), αλλά το μόνο που μπορεί να τους εμποδίσει είναι η καθαρισμένη δια της πίστεως καρδιά τους, τα σπλάγχνα που απέκτησαν ως "κοινωνοί θείας φύσεως", το συμφέρον της πιθανής σωτηρίας των συζύγων και των παιδιών τους, η εμπιστοσύνη στην άλλη αποστολική οδηγία, που λέει "αν βρίσκεσαι σε κατάσταση γάμου, μη γυρεύεις διάλυση του γάμου", καθώς και το ζήτημα της έξωθεν καλής μαρτυρίας (με τον τρόπο λ.χ. που ο Ιησούς αποκρίθηκε στο ερώτημα του Πέτρου για το αν Εκείνος και οι μαθητές πληρώνουν φόρους ή όχι!) - τελικά, μια μεγάλη δεσμίδα επαρκών αιτιών για να μείνει οικειοθελώς ο πιστός/ή σε έναν "μικτό γάμο" και να μη προχωρήσει στη διάλυσή του και σε σύναψη άλλου γάμου "εν Κυρίω" (πολύ ενδιαφέρον θέμα μελέτης αποτελεί η περίπτωση σύναψης δεύτερου γάμου μη "εν Κυρίω", δηλαδή με άπιστο/άπιστη και τον τρόπο αντιμετώπισής του από την εκκλησία). Εννοείται, αγαπητοί αδελφοί, ότι η ερμηνεία μου - όπως και κάθε ερμηνεία - είναι "ανοικτή" σε οποιαδήποτε, βιβλικά τεκμηριωμένη κριτική (ακόμα και από εκείνους, που στα ρητορικά - διαρθρωτικά ερωτήματα του αποστόλου "θα επιμείνουμε στην αμαρτία, για να περισσέψει η χάρη;" και "θα αμαρτήσουμε, διότι δεν είμαστε "υπό νόμον", αλλά "υπό χάριν";", θα ήθελαν πολύ να δώσουν τις δικές τους θρησκευτικές απαντήσεις...).

3. Όσον αφορά, τώρα, στους γάμους των απίστων (αν και η αποστολική διδασκαλία δεν ασχολείται διόλου με αυτούς) μπορούμε να διατυπώσουμε κάποιες βασικές αρχές: α) ο γάμος είναι κοινωνική σύμβαση (ο θρησκευτικός γάμος είναι "εφεύρημα" τού 1.000 μ.Χ.!), η οποία έχει ισχύ ενώπιον του Θεού - όπως ακριβώς είναι και η ιδιοκτησία. β) οι άπιστοι υπόκεινται, τυπικά ή άτυπα, στον Νόμο ("υπό Νόμον"), άρα, όσο και δυσάρεστο να είναι αυτό, διαζύγιο και δεύτερος (ή και περισσότεροι) γάμος είναι επιτρεπτά, λόγω της σκληροκαρδίας τους. Καλύτερα έτσι, παρά να αλληλοσκοτώνονται...

Ε. Σταυρόπουλος