Ο μύθος της Εκκλησίας του πρώτου αιώνα

Όταν μιλάμε για εκκλησιαστική ιστορία, υπάρχει ένας κοινός μύθος για την εκκλησία του πρώτου αιώνα.

Ο μύθος έχει ως εξής: "δεν υπήρχαν διαιρέσεις στην πρώτη εκκλησία, επειδή ήταν τόσο κοντά στη διακονία του Ιησού".

Ο μύθος είναι πιο δημοφιλής μεταξύ εκείνων που αρνούνται την ειδική αποστολικότητα του Παύλου. Η περιγραφή για τις συνέπειες της επίσκεψης του Αγίου Πνεύματος στο πιστό υπόλοιπο του λαού Ισραήλ την Πεντηκοστή, βοηθά στη διαιώνιση του μύθου:

«Kαι όλοι εκείνοι που πίστευαν ήσαν μαζί, και είχαν τα πάντα κοινά» (Πράξεις 2:44).

Η εξουσία στη θεσμική εκκλησία

Οι Γραφές καταδεικνύουν ξανά και ξανά ότι η Αλήθεια υπήρξε ανέκαθεν μισητή από τις μάζες της ανθρωπότητας, αλλά ιδιαίτερα από εκείνους που κατέχουν τις λεγόμενες «θέσεις ή αξιώματα εξουσίας» μέσα σε ένα θρησκευτικό σύστημα.

Οι άνδρες που θα αναλάμβαναν θέσεις και τίτλους αφθονούν σε κάθε είδους θρησκευτικό θεσμό. Υπάρχουν πολλοί που θα λάμβαναν αναγνώριση χωρίς να υπηρετούν. Υπάρχουν πολλοί που μεθούν από τον πόθο της εξουσίας. Υπάρχουν πολλοί που ευχαρίστως θα κέρδιζαν τα προς το ζην ποντάροντας σε θρησκευτικά θέματα.

Η εικόνα ενός λοχία εκπαιδευτή που γαβγίζει διαταγές σε μια διμοιρία, δεν υπάρχει πουθενά στη Γραφή, αλλά βρίσκεται στις εκκλησιαστικές οργανώσεις των ανθρώπων. Πολλοί «εκκλησιαστικοί ηγέτες» διαφόρων δογμάτων νομίζουν ότι αυτό είναι το είδος εξουσίας που πρέπει να χρησιμοποιούν για να «εξουσιάζουν» τον λαό του Θεού. Οι διδάσκαλοί τους, τα σεμινάριά τους, μαζί με τις σαρκικές τους καρδιές, τους έμαθαν να κυβερνούν με αυτόν τον τρόπο. Αυτό έχει προκαλέσει ανείπωτες δυσκολίες σε πολλά άτομα και οικογένειες σε πολλές θεσμικές εκκλησίες. Η ανάγκη «να κρατάμε τους ανθρώπους σε τάξη» με τη βία ή τον εξαναγκασμό δεν είναι μια Γραφική αρχή, αλλά παρατηρείται πολύ συχνά σε ένα θεσμικό/εταιρικό εκκλησιαστικό σύστημα.

Η ελευθερία του λόγου είναι το θεμέλιο της θρησκευτικής μας ελευθερίας

Μια άλλη πλευρά της εκκλησίας για την οποία πολλοί πιστοί (καθώς και μη Χριστιανοί) αγωνίζονταν μέσα στις συνελεύσεις τους (εκκλησία), ήταν αυτή της «ελευθερίας του λόγου». Δεδομένου ότι η άσκηση της ελευθερίας του λόγου ήταν τόσο σημαντική, η εκκλησία συχνά ταυτιζόταν με έναν άλλο σημαντικό ελληνικό όρο, την παρρησία.

Παρρησία είναι μια λέξη που κυριολεκτικά σημαίνει «ελευθερία του λόγου, ελεύθερη έκφραση γνώμης, το να εκφράζει κανείς την άποψή του με θάρρος και ειλικρίνεια» (παν+ρητός). Μεταφράζεται ως "ομιλία με θάρρος ή τόλμη" στα Α' Θεσ. 2:2 και Πράξεις 9:28, 13:46, 26:26.

Ένας συγγραφέας, μιλώντας για την έννοια της παρρησίας στην Καινή Διαθήκη, λέει ότι ήταν: «Το δικαίωμα κάθε πολίτη να σηκωθεί στη δημόσια συνέλευση και να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του».

Η παρρησία ήταν ζωτικής σημασίας σε κάθε καλή σχέση, και πράγματι, η παρρησία ως «ελευθερία του λόγου προς τον Θεό» αναφέρεται αρκετές φορές στην Καινή Διαθήκη, αν και η λέξη συνήθως μεταφράζεται ως «θάρρος να πλησιάσουμε τον Θεό» (Α' Ιωάννη 3:21).

Εκκλησία: Ο σφετερισμός της εξουσίας του Χριστού

Το γεγονός παραμένει ότι στην εποχή των αποστόλων δεν υπήρχαν ιδρύματα, οργανισμοί ή εταιρικές δομές γνωστές ως «εκκλησίες», όπως αφθονούν στις μέρες μας. Οι άγιοι δεν «ανήκαν σε κάποια εκκλησία» γιατί κάτι τέτοιο δεν υπήρχε τότε. Ανήκαν μόνο στον Ιησού Χριστό που τους απολύτρωσε και τους εξαγόρασε με το δικό Του αίμα.

Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πιστεύουν ότι είναι ακριβώς όπως εκείνοι οι πρώτοι μαθητές. Απλά επειδή κάνουν την προσπάθεια να σηκωθούν από το κρεβάτι, να προετοιμάσουν την οικογένεια και να φτάσουν σε ένα «εκκλησιαστικό κτίριο» με ένα ωραίο ζεστό στασίδι κάθε Σάββατο ή Κυριακή πρωί, πολλοί είναι πεπεισμένοι ότι έχουν εκτελέσει το καθήκον που πιστεύουν ότι απαιτεί ο Θεός από αυτούς, σύμφωνα με το συχνά παρερμηνευμένο εδάφιο: "μη αφήνοντας το να συνερχόμαστε μαζί..." (Εβραίους 10:25α).

Η Εκκλησία της Καινής Διαθήκης και οι "εκκλησίες" των ανθρώπων

Το Άγιο Πνεύμα επέλεξε τη λέξη "εκκλησία" για να περιγράψει τους ανθρώπους που έχουν κληθεί από έναν κόσμο αμαρτίας για να αποτελέσουν τη «σύναξη του Θεού». Με απλά λόγια, εκκλησία σημαίνει μια καλεσμένη «συγκέντρωση» ή «κοινότητα». Η Eκκλησία δεν έχει καμία σχέση με ένα γήινο κτίριο, ναό, ιερό, θεσμό ή οτιδήποτε παρόμοιο!

Έχουν πραγματικά σημασία όλα αυτά; Η αλήθεια είναι ότι έχουν, μόνο αν σας ενδιαφέρει ο Βιβλικός Χριστιανισμός. Σημασία έχουν μόνο, αν είναι για σας σημαντικό  να κάνετε αυτό που θέλει ο Ιησούς.

Όχι, δεν περιμένω η λεγόμενη "εκκλησία" να αποτελείται από τέλειους ανθρώπους. Απλά θα ήθελα να είναι Βιβλική. Και βέβαια, δεν μισώ τους ανθρώπους του εκκλησιαστικού συστήματος. Μισώ το σύστημα που τους έχει παγιδεύσει και τους έχει βάλει πίσω από τα κάγκελα - μερικές φορές χωρίς δική τους ευθύνη.

Εκκλησία: Η αποστασία παίρνει μορφή

"Ο Θεός, που έκανε τον κόσμο και όλα όσα υπάρχουν μέσα σ' αυτόν, αυτός που είναι Κύριος του ουρανού και της γης, δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς" (Πράξεις 17:24).

Ο Ιουστίνος ο Μάρτυς, γράφοντας τον 2ο αιώνα, ξεκαθαρίζει ότι η έννοια των «εκκλησιαστικών κτιρίων» ήταν ανύπαρκτη στην εποχή του και ότι οι άγιοι δεν είχαν συνηθίσει να συναντώνται σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή ή σε συγκεκριμένο μέρος!

Όταν τον ρώτησαν πού συγκεντρώνονταν, ο Ιουστίνος απάντησε:

«Όπου επιλέγει και μπορεί ο καθένας. Νομίζετε ότι συνηθίζεται να συναντιόμαστε όλοι μαζί σε ένα μέρος; Το αντίθετο, γιατί ο Θεός των Χριστιανών δεν περιορίζεται από τόπο, αλλά όντας αόρατος, γεμίζει τον ουρανό και τη γη, και οι πιστοί Τον λατρεύουν και Τον δοξάζουν παντού».

Αυτό που πρέπει να σας πουν οι ποιμένες

Δεν είναι ασυνήθιστο να ακούς ποιμένες, καλούς και κακούς, νέους και ηλικιωμένους, φιλελεύθερους και συντηρητικούς, να ισχυρίζονται ότι έχουν ένα ειδικό χρίσμα από τον Θεό. Αυτό το χρίσμα υποτίθεται ότι τους δίνει μια θεόδοτη εξουσία ανάμεσα σε μια ομάδα πιστών και μια πιο «ευλογημένη» γνώμη. Η βιβλική αλήθεια όμως είναι ότι αυτοί που υπηρετούν ως ποιμένες ή δάσκαλοι, βρίσκονται στην ίδια πνευματική θέση ενώπιον του Θεού όπως κάθε άλλο μέλος της Εκκλησίας.

Ένας ποιμένας δεν μπορεί να συγχωρήσει αμαρτίες. Δεν έχει μια ιδιαίτερη επικοινωνία με τον Θεό. Δεν έχει κάποια μυστική πηγή γνώσης της Αγίας Γραφής που δεν είναι προσβάσιμη από κάθε άλλο μέλος του Σώματος. Δεν είναι με κανένα τρόπο ο μεσολαβητής σας στον Θεό (Α' Τιμόθεο 2:5).

Η πολύτιμη κληρονομιά του Ιησού

Ο Ιησούς, φεύγοντας από τη γη, δεν άφησε πίσω Του κανένα στρατό. Δεν άφησε μια οργάνωση, με τη συνηθισμένη έννοια. Αυτό που άφησε, ήταν μια μικρή λυτρωτική συντροφιά που αποτελείτο από εξαιρετικά απλούς ανθρώπους των οποίων η συνολική επίδραση ήταν θαυματουργή. Είναι δύσκολο για εμάς να φανταστούμε πώς ήταν ο πρώιμος Χριστιανισμός. Σίγουρα ήταν πολύ διαφορετικός από τον Χριστιανισμό που είναι γνωστός σε εμάς σήμερα.

Δεν υπήρχαν ωραία κτίρια. Δεν υπήρχε ιεραρχία. Δεν υπήρχαν θεολογικά σεμινάρια. Δεν υπήρχαν χριστιανικά κολέγια. Δεν υπήρχαν κυριακά σχολεία. Δεν υπήρχαν χορωδίες. Μόνο μικρές ομάδες πιστών – μικρές κοινωνίες.

Η βασική τεχνική θρησκευτικής χειραγώγησης

Η βασική τεχνική θρησκευτικής χειραγώγησης βασίζεται στον συστηματικό ψυχαναγκασμό των "μαθητών" από τους "δασκάλους" (τα εισαγωγικά απολύτως απαραίτητα), στο να τους ...πριζώνεις συνέχεια να "δουλεύουν" (από το "δούλος"). Άλλωστε, και ομολογώ ότι το γνωρίζω από, ευτυχώς προσωρινή, προσωπική επαγγελματική πείρα, κάθε ανεπαρκής δάσκαλος, που έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, όλα τα φορτώνει στις πλάτες των μαθητών του.

Χτίζουμε λάθος ναό

Στις ημέρες του Ιησού, ο εβραϊκός λαός πίστευε σε μια μορφή ενσάρκωσης. Δεν πίστευαν ότι ο Θεός θα μπορούσε να γίνει άνθρωπος, αλλά ότι ο ουρανός και η γη συνδέονταν στον Ναό της Ιερουσαλήμ. Ο Θεός, για τον Ιουδαίο, κατοικούσε κατά μια έννοια στον Ναό. Ο Ναός θεωρείτο ως το κεντρικό σύμβολο ενσάρκωσης στην εβραϊκή ζωή.

Η ενσάρκωση του Ναού
Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους που οι διδασκαλίες και οι πράξεις του Ιησού ήταν τόσο αμφιλεγόμενες. Με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε πολλούς διαφορετικούς χρόνους, ο Ιησούς έδειξε ότι Αυτός ήταν ο νέος ναός. Ότι σε Αυτόν οι άνθρωποι μπορούσαν να λάβουν συγχώρεση για τις αμαρτίες τους, να έχουν πρόσβαση στον Θεό και να αποκαταστήσουν τη σχέση τους μαζί Του. Καθώς οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο Θεός βρισκόταν στον Ναό, φανταστείτε τι σοκ θα ήταν γι' αυτούς όταν ο Ιησούς ανήγγελλε ότι ο Ναός θα καταστρεφόταν (Ιωάννης 2:19-21).

Η μετατροπή των εκκλησιαστικών κτιρίων

Πώς έφτασε η Εκκλησία από μηδενική γη ή περιουσία που κατείχε μετά την ανάσταση του Ιησού, να γίνει ένας από τους πλουσιότερους ιδιοκτήτες γης και ακινήτων σε ολόκληρο τον κόσμο σήμερα; Όπως έχουμε γράψει, πολλά από αυτά έχουν σχέση με την αλλαγή της από μια διωκόμενη θρησκεία στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, στην ανάδειξή της ως επίσημης θρησκείας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο, το 380 μ.Χ.

Σε έναν πολιτισμό όπου δεν υπήρχε διάκριση μεταξύ θρησκείας και πολιτικής, μια τέτοια αναγνώριση είχε εκτεταμένες επιπτώσεις. Λαοί τόσο μακρινοί όσο στη Germania (Γερμανία) και τη Britannia (Μεγάλη Βρετανία), που δεν ήξεραν σχεδόν τίποτα για τον Χριστιανισμό, πληροφορήθηκαν ότι η Αυτοκρατορία ήταν πλέον χριστιανική και ότι θα ήταν φρόνιμο να ασπαστούν τη νέα θρησκεία.

Πώς τα κτίρια εξομοιώθηκαν με την Εκκλησία

Μετά τον Τερτυλλιανό, θα ρωτήσω κι εγώ: «Τι σχέση έχουν τα κτίρια με την Εκκλησία;»

Η απάντηση είναι: Καμία. Η Εκκλησία δεν έχει καμία σχέση με κτίρια. Αν και τα κτίρια μπορεί να χρησιμοποιούνται από την Εκκλησία, δεν απαιτείται να είναι η Εκκλησία. Τα κτίρια μπορεί να βοηθήσουν την Εκκλησία να εκπληρώσει την αποστολή της, αλλά ταυτόχρονα, η Εκκλησία πρέπει να παραδεχτεί ότι τα κτίρια μπορούν επίσης να εμποδίσουν την αποστολή της.

Ένα πράγμα που δεν πρέπει πάντως να κάνει η Εκκλησία, είναι να μεταχειρίζεται τα κτίρια ως ιερά μέρη όπου συμβαίνουν τα αληθινά πνευματικά πράγματα, και οπουδήποτε αλλού είναι κοσμικά και μη πνευματικά. Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.

Πρεσβύτεροι, άξιοι διπλής τιμής

Αν υπάρχει ένα χωρίο στη Γραφή που παρέχει καθοδήγηση σχετικά με την πληρωμή των ποιμένων και των πρεσβυτέρων, αυτό είναι το Α' Τιμόθεο 5:17,18. Ο Παύλος λέει ότι οι πρεσβύτεροι που κηρύττουν και διδάσκουν είναι άξιοι διπλής τιμής και ότι ο εργάτης είναι άξιος του μισθού του.

Βγάλτε λοιπόν το τσεκ επιταγών!

Περιμένετε. Μη βιάζεστε.

"Μη φιμώνεις το βόδι που αλωνίζει"

Δεν είμαι εντελώς αντίθετος στο να αμείβονται οι ποιμένες/διδάσκαλοι σε κάποιες περιπτώσεις, όπως π.χ. όταν διδάσκουν κατηχουμένους (Γαλάτες 6:6). Αυτό στο οποίο είμαι αντίθετος, είναι η αυθαίρετη χρήση της Γραφής για να υποστηρίξει την πρακτική λήψης μόνιμου μισθού, ειδικά όταν κάποιες περικοπές χρησιμοποιούνται για να φέρουν βάρη ενοχής στο ποίμνιο, "αν δεν δώσει περισσότερα", "αν δεν δίνει δέκατα", "αν δεν προσφέρει περισσότερα, και με χαρά".

Σήμερα θα δούμε τη δήλωση του Παύλου στο 9ο κεφάλαιο της Α' Κορινθίους, όπου ο απόστολος παραθέτει από τον ιουδαϊκό νόμο: «Δεν θα βάλεις φίμωτρο στο στόμα βοδιού που αλωνίζει» (εδ. 9).

"Mακάριο είναι το να δίνει κάποιος μάλλον, παρά να παίρνει": Ποιος δίνει σε ποιον;

Πόσο συχνά έχετε ακούσει ένα κήρυγμα για τα δέκατα βασισμένο στο Πράξεις 20:35: «Mακάριο είναι το να δίνει κάποιος μάλλον, παρά να παίρνει»;

Αυτό είναι ένα άλλο παράδειγμα κειμένου που απομονώθηκε καταχρηστικά από τα συμφραζόμενα.

Στο κείμενο αυτό, ο Παύλος παρέχει οδηγίες σε μια ομάδα πρεσβυτέρων από την Έφεσο. Στα προηγούμενα εδάφια (Πράξεις 20:33,34), ο Παύλος τους υπενθυμίζει ότι δεν έχει πληρωθεί με χρυσάφι και ασήμι, ούτε καν με ρούχα, αλλά έχει φροντίσει για τις δικές του ανάγκες, καθώς και όσων ταξίδευαν μαζί του. Αυτό το έκανε, για να μη χρειαστεί αυτός και οι σύντροφοί του να δεχτούν πληρωμή από κανένα στην Έφεσο.

Είναι η Εκκλησία διασπασμένη;

Ακούμε πολλές συζητήσεις για το πώς οι διάφορες ομολογίες είναι κακές, οι διαιρέσεις των εκκλησιών είναι κακές, και όλες οι διάφορες εκκλησίες σε μια πόλη είναι κακές. Κάποιοι το βλέπουν αυτό και λένε ότι η Εκκλησία έχει διασπαστεί. Αλλά δεν είμαι τόσο σίγουρος.

Έχω υποστηρίξει την ιδέα ότι ο πρωταρχικός τρόπος με τον οποίο συγκεντρώνεται η εκκλησία είναι εν Χριστώ. Ναι, μερικοί από εμάς συνέρχονται από καιρό σε καιρό, συνήθως εβδομαδιαία, για να ενθαρρύνουμε και να οικοδομήσουμε ο ένας τον άλλον, και ενώ αυτή η φυσική συγκέντρωση είναι ένας τρόπος εκδήλωσης ή παρουσίας της εκκλησίας, η ίδια η φυσική σύναξη δεν είναι «η Εκκλησία».

"Συναγμένοι δύο ή τρεις"

Σε προηγούμενο άρθρο μου, υποστήριξα ότι "δεν πηγαίνεις στην εκκλησία", η εκκλησία πάει μαζί σου. Ή για να το θέσω αλλιώς, όπου κι αν πας, εκεί πηγαίνει η εκκλησία.

Αυτό εγείρει ερωτήματα σχετικά με το Ματθαίος 18:20: "Γιατί όπου είναι συναγμένοι δύο ή τρεις στο όνομά μου, εκεί είμαι κι εγώ ανάμεσά τους". Αυτό το εδάφιο χρησιμοποιείται συχνά με έναν από τρεις τρόπους.

Η εκκλησία των κτιρίων

Οι υποστηρικτές της κατ' οίκον εκκλησίας συχνά κατηγορούν τις θεσμικές εκκλησίες ότι εξομειώνουν την Εκκλησία με τα κτίρια στα οποία συγκεντρώνονται οι πιστοί. «Η εκκλησία δεν είναι το κτίριο», λένε, «η εκκλησία είναι οι άνθρωποι». Μας προτρέπουν να σταματήσουμε "να πηγαίνουμε στην εκκλησία" και ν' αρχίσουμε "να είμαστε η εκκλησία".

Αλλά φαίνεται ότι οι άνθρωποι της κατ' οίκον εκκλησίας μπορεί να είναι ένοχοι για το ίδιο πράγμα. Στο κάτω-κάτω, τι είναι ένα σπίτι αν όχι κτίριο;

Εκκλησία: Η εξάρτηση της προσέλευσης

Σημάδια εξόδου
Πρακτικά μιλώντας, η ακύρωση της κυριακάτικης "λειτουργίας" είναι ούτως ή άλλως σοφή κίνηση. Ο κόσμος βγαίνει σωρηδόν από την εκκλησία. Τουλάχιστον, εγκαταλείπει την κυριακάτικη "λειτουργία". Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, λιγότερο από το 20% των ανθρώπων πηγαίνουν τακτικά στην εκκλησία, και από αυτούς που πηγαίνουν, 2,7 εκατομμύρια εγκαταλείπουν την εκκλησία κάθε χρόνο. Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, η συνολική συμμετοχή σε όλες τις προτεσταντικές ομολογίες μειώθηκε κατά σχεδόν 5 εκατομμύρια άτομα, ενώ ο πληθυσμός των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 24 εκατομμύρια κατά την ίδια χρονική περίοδο. Η εκκλησία μειώνεται σε αριθμούς, ακόμα και όταν ο πληθυσμός αυξάνεται.

Εκκλησία "εκτός ελέγχου"

Όταν κάποιος υποστηρίζει ότι οι Χριστιανοί δεν «πηγαίνουν στην εκκλησία», επειδή οι ίδιοι είναι η Εκκλησία, ο ποιμένας ή άλλος ηγέτης της εκκλησίας σπεύδει να παραθέσει το εδάφιο Εβραίους 10:25. "Μη αφήνοντας το να συνερχόμαστε μαζί". Αλλά ας είμαστε ξεκάθαροι. Πουθενά το εδάφιο αυτό δεν λέει πόσο συχνά πρέπει να συνέρχονται οι πιστοί, ούτε πού ή τι πρέπει να γίνει όταν συναντιούνται, εκτός από το να ενθαρρύνει ο ένας τον άλλον. Πέρα από αυτό, είναι αμφίβολο εάν το εδάφιο μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα στους πιστούς σήμερα, καθώς οι αρχικοί παραλήπτες της επιστολής ήσαν πρώην Ιουδαίοι (στο θρήσκευμα) που τώρα πιέζονταν μέσω διώξεων να επιστρέψουν στα έθιμα και τους νόμους του Ιουδαϊσμού.