Σωτηρία

Ετυμολογικά (και επιτρέψτε μου να επισημάνω ότι η αρχέτυπη σημασία των λέξεων είναι εξαιρετικά σημαντική) η λέξη "σωτηρία" ανάγεται στο ομηρικό "σάος", με τη σημασία τού "σώος", και, ακόμα "βαθύτερα", στην ινδοευρωπαική ρίζα "teuo", που δηλώνει κυρίως την έννοια "πλήρης κατά το σώμα". Καθώς από την ίδια ρίζα προέρχεται και η λέξη "ταύρος",  κατανοούμε πως η σημασία δεν είναι τόσο αυτή τού "αρτιμελής", όσο αυτή τού "σφριγηλός", "ρωμαλέος". Κατανοούμε, επίσης, ακόμα καλύτερα πως η ολοκλήρωση της σωτηρίας μας βάσει του Ευαγγελίου τού Θεού δεν ισοδυναμεί με τίποτα λιγότερο από την "ένδυση της αφθαρσίας", δια του "ένδοξου σώματος", αυτού της ανάστασής μας.

Η σωτηρία αποκτάται μόνο μέσω της "παραλαβής " και "(ατόφιας) κατοχής" του Ευαγγελίου της σωτηρίας (Α'. Κορ. 15,1-11 και Εφεσ. 1,13)) δια της πίστεως και αφορά στο τρισυπόστατο της υπάρξεως του ανθρώπου, δηλαδή πνεύμα, ψυχή και σώμα (Α'. Θεσσ. 5,23). Στα κείμενα της Κ.Δ. η έννοια (μαζί με τα παράγωγά της "σώζω", "σωτήρ", "σωτήριον", "σωτήριος") χρησιμοποιείται για να δηλώσει είτε την αποφυγή του βιολογικού θανάτου, είτε με την πολύ ευρύτερη έννοια που της προσδίδει το Ευαγγέλιο του Χριστού (που δεν θα πάψω να υπενθυμίζω πως δεν είναι ακριβώς ταυτόσημο με την Αγία Γραφή). Σε αρκετές περιπτώσεις η έννοια επιμερίζεται είτε στο πνεύμα, είτε στην ψυχή, είτε στο σώμα - και αυτό δηλώνεται είτε άμεσα (π.χ. "ίνα το πνεύμα σωθή" Α' Κορ. 5,5 - "κομιζόμενοι ... σωτηρίαν ψυχών" (Α' Πέτρου 1,9), είτε έμμεσα. Έτσι είναι προφανές ότι το "η γυνή σωθήσεται δε δια της τεκνογονίας" αναφέρεται στην ψυχική ολοκλήρωση, ενώ το "η ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα" στην σωματική αποκατάσταση (κατά προτεραιότητα βεβαίως και όχι κατά αποκλειστικότητα, αφού η αλληλεπίδραση ψυχής και σώματος είναι αμεσότατη, καθώς αυτά τα δυο συνοψίζονται από τη Γραφή στη έννοια της "σάρκας"). Η κατανόηση αυτής της χρήσης της έννοιας "σωτηρία" αφενός θα συντελέσει στο να μη διδάσκονται κάποιες πολύ επικίνδυνες ανοησίες, όπως π.χ. οι σχετικές με την τεκνογονία της γυναίκας, και αφετέρου στην ερμηνεία δύσκολων εδαφίων, όπως π.χ. το περίφημο "μετά φόβου και τρόμου κατεργάζεσθαι την εαυτών σωτηρίαν" - μαζί με τη συνέχειά του, που οι περισσότεροι υποτιθέμενοι δάσκαλοι είτε αγνοούν, είτε αποσιωπούν...

Οι πιστοί, λοιπόν, κατέχουν την πνευματική (και εσχατολογική "εν τη ημέρα Κυρίου") σωτηρία, καλούνται να "κομίζονται τον σκοπό της πίστεώς τους", που είναι η ψυχική σωτηρία, και να φροντίζουν τα προορισμένα για την ένδοξη ανάσταση σώματά τους, που είναι η σωματική σωτηρία. Δυστυχώς δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο να βλέπεις πιστούς, κατόχους της πνευματικής σωτηρίας (δια της παραλαβής και - ατόφιας - κατοχής του Ευαγγελίου) να μη "κομίζονται" την ψυχική και σωματική σωτηρία. Μια μικρή, αλλά εύγλωττη, περιγραφή του φαινομένου δίνει ο απόστολος Παύλος: "..διά τούτο εν υμίν (σ.σ.προσέξτε το αυτό το "εν υμίν"..) πολλοί ασθενείς και άρρωστοι και κοιμώνται ικανοί" (Α' Κορ. 11:30)! Και αυτό διότι η ψυχική και σωματική σωτηρία, τουτέστιν η ψυχική και σωματική σφριγηλότητα και αρτιμέλεια, όπως π.χ. η βίωση της αποστολικής παρότρυνσης τού "πάντοτε χαίρετε" (και η χαρά ορίζεται, ετυμολογικώς, ως ιδιαιτέρως έντονο συναίσθημα...), εξαρτώνται άμεσα από την εφαρμογή ή μη ψυχολογικών και σωματικών νόμων, οι οποίοι έχουν τεθεί από τον Θεό και περιέχονται μέσα στη Γραφή. Έτσι λ.χ. η πιστή γυναίκα μπορεί κάλλιστα να μη υποτάσσεται στον πιστό της άνδρα και ο πιστός άνδρας να μη αγαπά έμπρακτα την πιστή του γυναίκα σαν τον ίδιο του τον εαυτό, αλλά ας μη περιμένουν και να κομίζονται την σωτηρία των ψυχών τους, κατά το θέλημα του Κυρίου. Από την άλλη, οι πάσης φύσεως κακομεταχειρίσεις του σώματός τους από τους πιστούς δεν είναι δυνατόν να εξαιρεθούν από τον κανόνα τού "ό,τι σπείρει ο άνθρωπος αυτό και θα θερίσει", καθώς αφορούν και αυτές στην ολότητα "σάρκα" (ψυχή και σώμα"), από την οποία δεν έχουν ακόμα απολυτρωθεί. Παρεμπιπτόντως, επιτρέψτε μου εδώ να παρατηρήσω ένα από τα πολλά πνευματικά "παράδοξα" της Καινής Διαθήκης: Το Άγιο Πνεύμα έκρινε πολύ αυστηρότερα την προσβλητική απρέπεια εκείνων των πιστών στην Κόρινθο, που παρασυρμένοι από την υπερηφάνεια των σχισμάτων, έτρωγαν το Κυριακό δείπνο δίχως να περιμένουν (να "εκδέχονται αλλήλους") να αρχίσουν να τρώνε μαζί με τους υπόλοιπους αδελφούς τους, από ό,τι έκρινε την πορνεία πολλών πιστών!

Περί της πνευματικής σωτηρίας πολύς και ατέρμονος ο λόγος σχετικά με το αν χάνεται ή όχι. Προσωπικά είχα παλιότερα τοποθετηθεί επί του θέματος δηλώνοντας, κάπως αιχμηρά πράγματι, πως απαξιώ να εμπλέκομαι στις σχετικές, ματαιότατες κατά τη γνώμη μου, συζητήσεις (που πάντοτε καταλήγουν σε, ματαιότατες, διενέξεις). Στην πορεία, όμως, διαπιστώνω πως ένα είδος "σωκρατικής ειρωνείας" (το να παριστάνεις δηλαδή τον ανήξερο και να θέτεις στοχευμένα ερωτήματα) μπορεί να αποδειχτεί χρησιμότερο. Έτσι π.χ. προτιμώ στους οπαδούς τού osas ("once saved, allways saved") να θέτω ερωτήματα του τύπου "αν ο πιστός που παρέλαβε το Ευαγγέλιο, με το οποίο έχει σταθεί, δια του οποίου και σώζεται (ενεστώτας), δεν το κατέχει (στην πορεία), ακριβώς όπως του παραδόθηκε" (Α' Κορ. 15,1-4) πώς ακριβώς σώζεται; Ή "αν ο πονηρός πιστός στην Κόρινθο δεν παραδινόταν από την εκκλησία στον σατανά προς όλεθρο της σάρκας, ώστε να σωθεί το πνεύμα στην ημέρα του Κυρίου", σύμφωνα με την εντολή του αποστόλου Παύλου, ποια ακριβώς κατάληξη θα είχε; Με τους οπαδούς της αντίθετης παράταξης αυτή η "σωκρατική μαιευτική" καθίσταται δυσχερέστερη, αλλά, για να πω την αλήθεια, δεν μπορώ να ισχυριστώ πως αυτό οφείλεται στη δική μου αδυναμία...

Ε. Σταυρόπουλος