"Μη φιμώνεις το βόδι που αλωνίζει"

Δεν είμαι εντελώς αντίθετος στο να αμείβονται οι ποιμένες/διδάσκαλοι σε κάποιες περιπτώσεις, όπως π.χ. όταν διδάσκουν κατηχουμένους (Γαλάτες 6:6). Αυτό στο οποίο είμαι αντίθετος, είναι η αυθαίρετη χρήση της Γραφής για να υποστηρίξει την πρακτική λήψης μόνιμου μισθού, ειδικά όταν κάποιες περικοπές χρησιμοποιούνται για να φέρουν βάρη ενοχής στο ποίμνιο, "αν δεν δώσει περισσότερα", "αν δεν δίνει δέκατα", "αν δεν προσφέρει περισσότερα, και με χαρά".

Σήμερα θα δούμε τη δήλωση του Παύλου στο 9ο κεφάλαιο της Α' Κορινθίους, όπου ο απόστολος παραθέτει από τον ιουδαϊκό νόμο: «Δεν θα βάλεις φίμωτρο στο στόμα βοδιού που αλωνίζει» (εδ. 9).

Το Α' Κορινθίους 9 περιέχει την υπεράσπιση του δικαιώματος του Παύλου ως αποστόλου να λαμβάνει χρήματα από τους ανθρώπους τους οποίους διακονεί, αλλά και την άρνησή του να το κάνει, αν και έχει το δικαίωμα. Ο Παύλος συγκρίνει αυτή την αποστολική διακονία με στρατιώτες που πηγαίνουν στον πόλεμο και εργάτες που φροντίζουν τα χωράφια. Πρέπει να απολαμβάνουν τους καρπούς των κόπων τους, υποστηρίζει ο Παύλος, και το ίδιο δικαιούται ένας απόστολος.

Ο Παύλος υποστηρίζει την περίπτωσή του με ένα απόσπασμα από το Δευτερονόμιο 25:4 σχετικά με το να μη φιμώνεται ένα βόδι που αλωνίζει (Α' Κορινθίους 9:9,10), και αναφέρει επίσης το βιβλικό προηγούμενο των ιερέων που υπηρετούσαν στον ναό και λάμβαναν μερίδιο από τις προσφορές και τις θυσίες (9:13). Με αυτόν τον τρόπο, ο Παύλος υπερασπίζεται ξεκάθαρα το δικαίωμά του να λαμβάνει αμοιβή για το έργο του ως απόστολος. Συνεχίζει, ωστόσο, εξηγώντας γιατί έχει παραιτηθεί από αυτό το δικαίωμα, ώστε να μη αποτελέσει κάποιο εμπόδιο στο ευαγγέλιο του Xριστού (9:12-18).

Άλλο απόστολος, άλλο ποιμένας
Μήπως λοιπόν αυτό το κείμενο σημαίνει ότι οι ποιμένες των τοπικών εκκλησιών έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν μισθό; ΟΧΙ ακριβως.

Ο Παύλος υπερασπίζεται μόνο το δικαίωμα των αποστόλων να λαμβάνουν εισόδημα από τους ανθρώπους μεταξύ των οποίων εργάζονται. Απόστολος είναι κάποιος που δεν μένει σε μια περιοχή, αλλά ταξιδεύει από πόλη σε πόλη, μεταφέροντας το μήνυμα του Ευαγγελίου σε νέες και "παρθένες" περιοχές. Φυτεύει τους σπόρους του Ευαγγελίου και ενθαρρύνει την αρχική πνευματική ανάπτυξη εκείνων που πιστεύουν, και στη συνέχεια, μετά από κάποιο διάστημα - από λίγες μέρες έως και λίγα χρόνια - μετακινείται σε μια νέα περιοχή για να διαδώσει κι εκεί τα Καλά Νέα.

Το ότι ο Παύλος μιλά ξεκάθαρα για περιοδεύοντες αποστολικούς εργάτες, αποδεικνύεται όχι μόνο από τις συχνές αναφορές του σε «αποστόλους» σε όλη την περικοπή, αλλά και από το εδάφιο 5: "Mήπως δεν έχουμε εξουσία να φέρνουμε μαζί μας μία αδελφή γυναίκα, όπως και οι υπόλοιποι απόστολοι;" Με τέτοιες εικόνες, ο Παύλος δείχνει ότι μιλάει για τον εργάτη που ταξιδεύει μακριά από το σπίτι και τον τόπο εργασίας του για να πάει να υπηρετήσει και να διδάξει σε άλλες πόλεις και κωμοπόλεις.

Η εικόνα των βοδιών
Ακόμη και η εικόνα ενός ανθρώπου που φυτεύει ένα αμπέλι, και τα βόδια που αλωνίζουν, υποστηρίζουν αυτήν την προοπτική. Τις περισσότερες φορές, διαβάζουμε αυτά τα εδάφια σαν να μιλούν για έναν ιδιοκτήτη αμπελώνα που φυτεύει το αμπέλι και απολαμβάνει τη σοδειά του, και έναν ιδιοκτήτη βοδιού, που δεν πρέπει να φιμώνει το βόδι, αλλά να το αφήνει να φάει λίγο σιτάρι. Αυτό, ωστόσο, δεν αντικατοπτρίζει το τι πραγματικά συνέβαινε στην κουλτούρα της εποχής και τι σημαίνουν αυτές οι εικόνες.

Πρώτον, ένας ιδιοκτήτης αμπελώνα σπάνια φύτευε τον δικό του αμπελώνα. Συνήθως, προσλάμβανε ανθρώπους για να του φυτέψουν και να περιποιηθούν τα αμπέλια. Ως μέρος της αμοιβής τους, αυτοί οι μισθωτοί εργάτες είχαν τη δυνατότητα να τρώνε από τα σταφύλια, ενώ κλάδευαν και τρυγούσαν.

Ομοίως, κανένας ιδιοκτήτης βοδιού δεν θα φίμωνε ποτέ τα βόδια του ενώ αυτά αλώνιζαν τα σιτηρά. Αυτό θα ήταν σαν ένας σύγχρονος αγρότης να αφήνει το τρακτέρ του να ξεμείνει από καύσιμα.

Έτσι, το Δευτερονόμιο 25:4 αναφέρεται στην περίπτωση ενός ανθρώπου που δανείζεται τα βόδια του γείτονά του. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο αγρότης δεν θα πρέπει να προσπαθεί να αυξήσει τα κέρδη του φιμώνοντας τα βόδια του γείτονά του, ώστε να μη μπορούν να φάνε ενώ αλωνίζουν. Αυτό θα ήταν σκληρό για τα βόδια, και δεν θα έδειχνε εκτίμηση στον ιδιοκτήτη τους.

Και πάλι, για να χρησιμοποιήσουμε σύγχρονες αγροτικές εικόνες, αυτό θα ήταν σαν να δανείζεστε το τρακτέρ του γείτονά σας, να το χρησιμοποιείτε όλη μέρα και μετά να το επιστρέφετε με μια άδεια δεξαμενή καυσίμων. Τέτοια πράγματα δεν πρέπει να συμβαίνουν.

Ο Παύλος λοιπόν συγκρίνει τον εαυτό του (και όλους τους αποστόλους) με ένα δανεικό βόδι, έναν στρατιώτη σε εκστρατεία ή κάποιον που φροντίζει το χωράφι ενός άλλου ανθρώπου.

Για να μεταφέρει το Ευαγγέλιο σε άλλες περιοχές, ένας απόστολος πρέπει να αφήσει το σπίτι και τη δουλειά του και να ταξιδέψει σε ξένα μέρη όπου πρέπει συνήθως να εξαρτάται από τη φιλοξενία και την προμήθεια των άλλων. Ο Παύλος, ωστόσο, ως σκηνοποιός, είχε ένα επάγγελμα που ταξίδευε μαζί του, ή τουλάχιστον του επέτρεπε να εργάζεται με άλλους σκηνοποιούς στις διάφορες πόλεις που επισκεπτόταν (πρβλ. Πράξεις 18:1-3). Επειδή όμως δεν απολάμβαναν όλοι οι απόστολοι τέτοια ευελιξία με τις δουλειές τους, εξαρτιόνταν από άλλους για να καλύψουν τις ανάγκες τους όταν ταξίδευαν μακριά από το σπίτι τους.

Ωστόσο, όταν επέστρεφαν στο σπίτι, στις οικογένειές τους και στις δουλειές τους, δεν εξαρτιόνταν πλέον από άλλους, αλλά εργάζονταν με τα ίδια τους τα χέρια για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Αυτές, όπως είδαμε, ήταν οι οδηγίες του Παύλου προς τους Εφεσίους πρεσβυτέρους που έμεναν στην Έφεσο, και, υποθέτουμε, τις ίδιες οδηγίες θα έδωσε σε όλους τους πρεσβυτέρους και προεστώτες της εκκλησίας όπου κι αν πήγαινε.

Έτσι, το Α' Κορινθίους κεφ. 9 δεν μπορεί να χρησιμοποιείται από ποιμένες για να υποστηρίζει την πρακτική της λήψης μισθού. Μιλάει για περιοδεύοντες ιεραποστόλους που έχουν εγκαταλείψει το σπίτι και τις δουλειές τους για να διδάξουν και να υποστηρίξουν άλλους Χριστιανούς σε άλλες πόλεις. Δεδομένου ότι συνήθως θα βρίσκονται σε μια πόλη ή κωμόπολη μόνο για μερικές εβδομάδες ή μήνες, εξαρτώνται από τη φιλοξενία των ανθρώπων σε αυτήν την πόλη ή κωμόπολη.

Στην ιδανική περίπτωση, ακόμη και αυτοί οι περιοδεύοντες εργάτες θα πρέπει να έχουν «ταξιδιωτικά επαγγέλματα» αν είναι δυνατόν, όπως ο Παύλος, ώστε να μη χρειάζεται να εξαρτώνται ούτε από την οικονομική βοήθεια άλλων ανθρώπων.

Οι ποιμένες, ωστόσο, δεν περιοδεύουν αλλά παραμένουν σε έναν τόπο, και η οδηγία του Παύλου προς αυτούς είναι να εργάζονται σκληρά με τα χέρια τους, εξασφαλίζοντας τον εαυτό τους, τις οικογένειές τους και τα ασθενέστερα μέλη της εκκλησίας με το εισόδημα που λαμβάνουν από το επάγγελμά τους.

Jeremy Myers
συγγραφέας, πρώην ποιμένας

Διαβάστε σχετικά:
Πρεσβύτεροι, άξιοι διπλής τιμής