"Χριστιανικός" μυστικισμός και Αγία Γραφή

Ο "χριστιανικός" μυστικισμός ορίζεται γενικά ως η πρακτική της εμπειρικής γνώσης του Θεού. Μπορεί ακόμη να εφαρμοστεί ο όρος στο μυστήριο της Ευχαριστίας στον Ρωμαιοκαθολικισμό, αλλά και στην αποκαλούμενη απόκρυφη σημασία των Γραφών, όπως στον Γνωστικισμό. Η Αγία Γραφή δεν έχει κρυμμένες έννοιες ούτε τα στοιχεία της Θείας Κοινωνίας μετατρέπονται κυριολεκτικά σε σώμα και αίμα Χριστού. Αν και είναι αληθές ότι οι Χριστιανοί βιώνουν τον Θεό, ο "χριστιανικός" μυστικισμός τείνει να εξυψώνει την εμπειρική γνώση και ν’ απολαμβάνει το μυστηριώδες, εστιάζοντας στον μυστικισμό για πνευματική αύξηση. Ο Βιβλικός Χριστιανισμός εστιάζει στη γνώση του Θεού διαμέσου του λόγου Του (την Αγία Γραφή) και της κοινωνίας του Αγίου Πνεύματος διαμέσου της προσευχής. Ο μυστικισμός τείνει ν’ αποτελεί μια ατομική, υποκειμενική πρακτική, ενώ ο Βιβλικός Χριστιανισμός είναι τόσο μια προσωπική σχέση με τον Θεό, όσο και μία κοινωνική που βιώνεται μεταξύ τών ανθρώπων. Δεν υπάρχει μοναχικός Χριστιανός. Κάθε τι που θεωρείται «χριστιανικός μυστικισμός» δεν είναι λάθος (κι εδώ, είναι η παγίδα!), αλλά μεγάλο τμήμα του είναι, και η εστίαση στον μυστικισμό μπορεί βεβαίως να οδηγήσει κάποιον στην εκτροπή.

Ο μυστικισμός βρίσκεται σε πολλές θρησκείες. Εμπεριέχει συχνά κάποια μορφή ασκητισμού κι επιζητεί την ένωση με τον Θεό. Βεβαίως είναι σωστό να θέλουμε να πλησιάσουμε περισσότερο τον Θεό, αλλά η μυστικιστική ένωση με τον Θεό είναι διαφορετική από την εγγύτητα του Θεού που οι Χριστιανοί καλούνται να έχουν. Ο μυστικισμός τείνει να επιζητεί την εμπειρία και θεωρείται κάποιες φορές ως μυστικοπαθής ή ελιτίστικος. Οι Χριστιανοί αντιλαμβάνονται ότι εμπλέκονται με πνευματικές οντότητες (Εφεσίους 1:3, 6:10-19) και ο Βιβλικός Χριστιανισμός σχετίζεται με την πνευματική εμπειρία, αλλά η οικειότητα με τον Θεό αφορά σε όλους τους Χριστιανούς και δεν καλύπτεται από κάποιος είδος μυστηριακής πρακτικής. Το πλησίασμα προς τον Θεό δεν είναι κάτι μυστηριώδες ή ελιτίστικο, αλλά σχετίζεται με την τακτική προσευχή, τη μελέτη του λόγου του Θεού, τη λατρεία του Θεού και την κοινωνία με άλλους πιστούς. Οι προσπάθειές μας ωχριούν σε σύγκριση με το έργο που ενεργεί ο Θεός μέσα μας. Στην πραγματικότητα, οι προσπάθειές μας αποτελούν περισσότερο ανταπόκριση στο δικό Του έργο, παρά κάτι που προέρχεται από μας.

Οι Χριστιανοί βιώνουν αυτό που θα μπορούσαμε ν’ αποκαλέσουμε μυστικές εμπειρίες. Όταν δεχόμαστε τον Ιησού ως Σωτήρα, το Άγιο Πνεύμα ενοικεί μέσα μας. Μας μεταμορφώνει και μας ενδυναμώνει να πραγματοποιήσουμε την κλήση του Θεού. Ο Χριστιανός που είναι γεμάτος με το Άγιο Πνεύμα, φανερώνει συχνά πολλή σοφία ή πίστη ή πνευματική διάκριση. Ο Χριστιανός που είναι γεμάτος με το Άγιο Πνεύμα, εμφανίζει ακόμη στοιχεία όπως αγάπη, χαρά, ειρήνη, υπομονή, μακροθυμία, αγαθοσύνη, πίστη, πραότητα και εγκράτεια (Γαλάτες 5:22,23). Το Άγιο Πνεύμα βοηθάει τους πιστούς ν’ αντιληφθούν την αλήθεια και να τη βιώσουν (Α΄Κορινθίους 2:13-16). Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα μυστικών πρακτικών, αλλά σημάδι ενοίκησης του Αγίου Πνεύματος που εργάζεται. Στο Β΄Κορινθίους 3:18 γίνεται λόγος για το έργο του Αγίου Πνεύματος στη ζωή μας: «Kαι όλοι εμείς, βλέποντας σαν μέσα σε κάτοπτρο τη δόξα του Kυρίου, με ξεσκεπασμένο πρόσωπο, μεταμορφωνόμαστε στην ίδια εικόνα, από δόξα σε δόξα, ακριβώς όπως από του Πνεύματος του Kυρίου.»

Η Χαρισματική Κίνηση με την έμφαση που δίνει στα όνειρα και τις οράσεις, στα συναισθήματα, τις εμπειρίες και τις νέες αποκαλύψεις, αποτελεί μία μορφή χριστιανικού μυστικισμού. Καθώς έχουμε πλήρη τον λόγο τού Θεού, δεν χρειάζεται να επιζητούμε όνειρα και οράσεις ή περαιτέρω αποκάλυψη από τον Θεό. Ενώ είναι δυνατό στον Θεό ν’ αποκαλύψει τον εαυτό Του σήμερα με όνειρα και οράσεις, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην υποκειμενική φύση των συναισθημάτων και των πνευματικών εντυπώσεων.

Είναι κρίσιμο να θυμόμαστε ότι κάθε τι που βιώνει ένας Χριστιανός, πρέπει να ευθυγραμμίζεται με την αλήθεια της Αγίας Γραφής. Ο Θεός δεν έρχεται σε αντίφαση με τον εαυτό Του. Δεν είναι πηγή σύγχυσης (Α΄Κορινθίους 14:33). Ο Θεός βεβαίως υπερβαίνει τη δική μας πλήρη κατανόηση, και υπάρχουν πολλά μυστηριώδη σχετικά με το πρόσωπό Του. Αλλά έχει αποκαλύψει τον εαυτό Του σε μας. Αντί να επιζητούμε μυστικιστικές εμπειρίες, θα πρέπει να ερευνούμε τα πράγματα που ο Θεός μάς έχει αποκαλύψει (Δευτερονόμιο 29:29). Η περικοπή Εφεσίους 1:3-14 κάνει λόγο για τις πνευματικές ευλογίες εν Χριστώ. Μέρος της περικοπής αυτής αναφέρει, «καθώς γνωστοποίησε σε μας το μυστήριο του θελήματός του, σύμφωνα με την ευδοκία του, που από πριν έθεσε μέσα στον εαυτό του, σε οικονομία του πληρώματος των καιρών, να ανακεφαλαιώσει τα πάντα στον Xριστό, και αυτά που είναι μέσα στους ουρανούς και αυτά που είναι επάνω στη γη» (εδάφια 9,10). Ο Θεός έχει αποκαλύψει το μυστήριο και μας καλεί να πορευτούμε στους δρόμους Του με πιστότητα, καθώς ολοκληρώνει το σχέδιό Του (Ιωάννης 15:1-17, Φιλιππησίους 3:20-21, Β΄ Κορινθίους 5:16-21).

Η περικοπή Β΄ Πέτρου 1:3-8 συνοψίζει με ωραίο τρόπο την κλήση μας: «Kαθώς η θεία δύναμή του χάρισε σε μας όλα τα απαραίτητα προς ζωή και ευσέβεια, διαμέσου της επίγνωσης εκείνου που μας κάλεσε με τη δόξα του και την αρετή· διαμέσου των οποίων δωρήθηκαν σε μας οι πιο μεγάλες και πολύτιμες υποσχέσεις, ώστε διαμέσου αυτών να γίνετε κοινωνοί θείας φύσης, έχοντας αποφύγει τη διαφθορά, που υπάρχει μέσα στον κόσμο, διαμέσου τής επιθυμίας. Kαι ακριβώς δε γι’ αυτό, αφού καταβάλετε κάθε επιμέλεια, να προσθέσετε στην πίστη σας την αρετή, στην αρετή δε τη γνώση, και στη γνώση την εγκράτεια, στην εγκράτεια δε την υπομονή, και στην υπομονή την ευσέβεια, στην ευσέβεια δε τη φιλαδελφία, και στη φιλαδελφία την αγάπη. Eπειδή, αν όλα αυτά υπάρχουν σε σας και περισσεύουν, σας κάνουν όχι αργούς ούτε άκαρπους στην επίγνωση του Kυρίου μας Iησού Xριστού.»

Υπάρχει μυστήριο, αλλά ο τρόπος με τον οποίον καλούμαστε να ζήσουμε, δεν είναι καθόλου μυστηριώδης. Μελέτησε τον λόγο, επιδίωξε να τιμήσεις τον Θεό και επίτρεψε στο Άγιο Πνεύμα να εργαστεί μέσα σου.

(με στοιχεία από τον ιστότοπο gotquestions.org)

Διαβάστε ακόμη:
Οικουμενισμός και "παγκόσμια σωτηρία": Πόσο Βιβλικά είναι;