Το Ευαγγέλιο "της περιτομής" και "της ακροβυστίας" (1ο μέρος)

Η αιτία της πνευματικής καχεξίας της Εκκλησίας δεν έχει καμιά σχέση με τον Διαφωτισμό και τον Μοντερνισμό, όπως πολλοί ανοήτως πρεσβεύουν. Έχει να κάνει αποκλειστικά με τον "Διοτρεφικό συγκεντρωτισμό" των εκκλησιών και με το γεγονός ότι η εκκλησιαστική (με την "εκκλησιολογική" της έννοια) Μεταρρύθμιση δεν έχει ακόμα συντελεστεί. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως οι εκκλησίες αδυνατούν παντελώς να οικοδομηθούν αποστολικά, ώστε να "καταντήσουν στην ενότητα" (τόσο στο εσωτερικό τους, όσο και μεταξύ τους), διότι αγνοούν την αποστολική αρχή της "διαλεκτικής σύνθεσης", που αποτελεί αναγκαία και ικανή συνθήκη για την ενότητά τους.

Η, μάλλον επίφοβη, έννοια της "διαλεκτικής σύνθεσης" αποτυπώνει, απλώς, ερμηνευτικά την έννοια της "ειρήνης" (μαζί και με την έννοια της "κοινωνίας"), έννοια κρίσιμη για τη ζωή της εκκλησίας. Με την συντριπτική πλειονότητα των πιστών (με ή χωρίς εισαγωγικά) να είναι βαθύτατα εθισμένη από την "Διοτρεφική" προπαγάνδα περί του "Θεού τάξεως" (ουδέποτε Τον αποκαλεί έτσι ο απόστολος', για "Θεό ειρήνης" μιλάει - το "όλα να γίνονται ευσχημόνως και "κατά τάξιν" επαφίεται στην ευθύνη όλης της εκκλησίας), δεν είναι καθόλου παράδοξο το αποτέλεσμα, που είναι τα σχίσματα (με τα "εσωτερικά" να είναι ακόμα πιο δηλητηριώδη από τα εξωτερικά...) - και συνακόλουθα οι πλάνες και η αποδυνάμωση εκείνης που "είναι ο στύλος και το εδραίωμα τής αλήθειας".

Τώρα, σε μια τέτοια εκκλησιαστική παρακμή είναι απολύτως αναπόφευκτο, κατ' αρχήν, να μη μπορεί να γίνεται σωστή διαχείριση της αρχέγονης εκκλησιαστικής διάκρισης ανάμεσα στις δυο ριζικά διαφορετικές εκφράσεις του (ενός) Ευαγγελίου, που είναι αυτό "της περιτομής" και αυτό "της ακροβυστίας". Αυτό, πάλι, έχει ως συνέπεια την πλήρη έλλειψη "ορθοτόμησης", τουτέστιν της απαραίτητης ισορροπίας ανάμεσα στα δύο άκρα, εκείνου του κυρίαρχου "των ιουδαϊζόντων" και εκείνου "των υπερ-παυλικών". Οι μεν χρησιμοποιώντας εντελώς "επίπεδα" και ανερμήνευτα την Αγία Γραφή, οι δε παρασυρόμενοι σε ερμηνευτικές υπερβολές και σε ολοσχερή αθέτηση των υπολοίπων αποστόλων, περιχαρακώνονται στις κακέκτυπες "ορθοτομήσεις" τους αποφεύγοντας συστηματικά την αληθινή ορθοτόμηση και καταλήγοντας σε αγεφύρωτα σχίσματα. Μάλιστα στο υπόστρωμα κάθε διαφωνίας σε θέματα διδασκαλίας της Αγίας Γραφής ελλοχεύει, ουσιαστικά, αυτή ακριβώς η, σχεδόν ανεπίγνωστη αλλά καθοριστική, διάκριση.

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΤΟΜΗΣ (απόστολος Πέτρος):
Καταρχήν δύο πράγματα είναι απαραίτητο να επισημανθούν σχετικά: α) η φράση αυτή - δίχως να στοιχειοθετεί ένα διαφορετικό Ευαγγέλιο - δεν δηλώνει απλώς μια φυλετική σχέση (με την έννοια μιας γενικής αντικειμενικής: "ο Πέτρος ευαγγελίζεται τους περιτετμημένους"), αλλά πολύ περισσότερο μια ειδοποιό σχέση (με την έννοια μιας γενικής της ιδιότητας: "ο Πέτρος ευαγγελίζεται τους περιτετμημένους με έναν ιδιαίτερο τρόπο) και β) είναι πραγματικά θλιβερό το πόσο αδιάφορα και ανεύθυνα προσεγγίζει η Εκκλησία αυτή τη ρητή διάκριση "των δύο ευαγγελίων", που καταγράφει ο απόστολος Παύλος...

Το συγκεκριμένο Ευαγγέλιο ο Πέτρος άρχισε να το διακονεί στους περιτετμημένους (έννοια σχεδόν ταυτόσημη με αυτή των Ιουδαίων - Ισραηλιτών) την ημέρα της Πεντηκοστής με το κήρυγμά του στο Πράξεις 2:14-36. Αυτό το κήρυγμα, ενώ περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία του Ευαγγελίου (αναφορές σε προφητικές Γραφές, το όνομα του Ιησού ως Χριστού, την ανάστασή Του, τη σωτηρία με τη μορφή της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος), αποτυπώνει τις αμαρτίες με μια πολύ ειδική και έντονα συλλογική μορφή: "... τούτον (Ιησούν τον Ναζωραίον..) τη ωρισμένη βουλή και προγνώσει του Θεού έκδοτον λαβόντες, δια χειρών ανόμων προσπήξαντες ανείλετε (δηλ. αφού Τον καρφώσατε στον σταυρό, Τον φονεύσατε)", κατηγορία αρκετά ιδιόμορφη, αν σκεφτεί κανείς ότι πολλοί από τους δέκτες του μηνύματος, Ισραηλίτες της διασποράς, δεν είχαν καμιά άμεση συμμετοχή σε αυτό που είχε λάβει χώρα στην Ιερουσαλήμ 53 μέρες νωρίτερα (είναι, άλλωστε, με την ίδια συλλογική μομφή που και ο Παύλος ανακοινώνει την αποχώρησή του από την, κατά μέρος και όσον αφορά στους διεσπαρμένους στα έθνη Ιουδαίους, διακονία του στο "Ευαγγέλιο της περιτομής" στα τελευταία εδάφια των Πράξεων).

Τώρα, το συγκεκριμένο Ευαγγέλιο αποτελεί την ολοκληρωμένη μορφή εκείνου που άρχισε να κηρύττει ο Ιησούς προς "τους ιδίους Του" (σύμφωνα με την ορολογία τού αποστόλου Ιωάννη). Η ρητή, επίσης, δήλωση του Ιησού "ουκ απεστάλην ει μη εις τα πρόβατα τα απολωλότα οίκου Ισραήλ" και η πλήρης απαξίωσή της από την Εκκλησία είναι μια ακόμα απόδειξη της άκρως προβληματικής μεταξύ τους σχέσης (όχι, φυσικά, με αμφίδρομη ευθύνη). Μίας Εκκλησίας, που εξακολουθεί να κηρύττει τα τέσσερα βιβλία των ευαγγελίων με τις περιλαμβανόμενες σ' αυτά διδασκαλίες του Ιησού προς τους Ιουδαίους, προς τους, θεωρούμενους έστω, πιστούς (θυμάμαι τον εαυτό μου ως κατηχούμενο τέτοιων κηρυγμάτων, που "αναγεννιόμουν" δυο τρεις φορές τη βδομάδα...)! Αλαλούμ - που μπορεί να μη φθάνει την γελοιότητα της παπικής αξίωσης περί διαδοχής της αποστολικής διακονίας του Πέτρου (που θα όφειλε τότε να περιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά στους Εβραίους - άντε και να επεκτείνεται ευαγγελιστικά και στους Μουσουλμάνους, αφού και αυτοί περιτετμημένοι είναι...), αλλά, σίγουρα, καθιστά εν πολλοίς άγονο το όποιο "ευαγγελικό" κήρυγμα.

Στο βιβλίο των Πράξεων βρίσκουμε τρία, όλα κι όλα, κηρύγματα του αποστόλου Πέτρου. Τα δυο από αυτά απευθύνονται προς τους Ιουδαίους (περιτμημένους) ενώ το τρίτο προς Εθνικούς (απερίτμητους) και από τη σύγκρισή τους εξάγουμε εξαιρετικά χρήσιμα συμπεράσματα.

Καταρχήν, θαυμάζουμε την οικονομία του Θεού, ο οποίος "ποιήσας τα αμφότερα (Ιουδαίους και Εθνικούς) έν" χρησιμοποιεί αρχικά τον Πέτρο στο Ευαγγέλιο της ακροβυστίας, όπως ακριβώς αργότερα τον Παύλο στο Ευαγγέλιο της περιτομής, "το μεσότοιχον τού φραγμού λύσας" ακόμα και στη διαδικασία της κήρυξης του Ευαγγελίου.

Δεύτερο, τα κηρύγματα προς τους Ιουδαίους εστιάζουν με έμφαση στη μομφή ότι, ενώ ο Θεός τούς απέστειλε τον Χριστό, αυτοί Τον θανάτωσαν και απαιτείται να μετανοήσουν γι' αυτό. Αυτό το μήνυμα, φυσικά, απουσιάζει εντελώς στο κήρυγμα προς τον Κορνήλιο και τους οικιακούς του (Ο Πέτρος, μάλιστα, τονίζει στους Ιουδαίους το γεγονός ότι ένας Εθνικός, ο Πιλάτος, προσπάθησε να αποτρέψει το έγκλημά τους). Για τους Ιουδαίους η αναγκαιότητα να αναγνωρίσουν τον Ιησού ως τον Χριστό του Θεού είναι απολύτως απαραίτητη για τη σωτηρία τους, όπως και το να μετανοήσουν, ατομικά αλλά πρωτίστως συλλογικά, για το έγκλημα της θανάτωσής Του - και, μάλιστα, με τον ατιμωτικότερο θάνατο.

Σήμερα, μπορεί να δραματικοποιούμε τα ευαγγελιστικά μας κηρύγματα με την υπεραπλουστευμένη διακήρυξη "εμείς, όλοι μας, σταυρώσαμε τον Χριστό", αλλά με τέτοιες επιπόλαιες "κορώνες" θερίζουμε τα ίδια επιπόλαια αποτελέσματα. Το ίδιο και χειρότερο αποτέλεσμα προκαλεί και η, πολυδιαφημισμένη, "χριστοκεντρικότητα", που εστιάζει στη διδασκαλία και στα θαύματα του Χριστού κατά τη διακονία Του στον λαό Ισραήλ, αντί για την σωτήρια "ευαγγελικότητα", που τονίζει πρωτίστως τον θάνατο και ανάστασή Του ως τη βάση της σωτηρίας μας.

Ένα τρίτο πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό είναι αυτό που σχετίζεται με το τι επακολουθεί ύστερα από την κήρυξη του Ευαγγελίου της περιτομής. Σχεδόν πάντα η αλληλουχία είναι αυτή: βάπτισμα στο νερό - βάπτισμα σε Άγιο Πνεύμα. Αυτό δεν φαίνεται μόνο στο γνωστό κήρυγμα του Πέτρου κατά τη μέρα της Πεντηκοστής. Το ίδιο συνέβη τόσο στη Σαμάρεια μετά την εκεί διακονία του Φιλίππου αρχικά και των αποστόλων στη συνέχεια, και στην "επιστροφή" του Σαούλ/Παύλου, όσο και στην Έφεσο με τους, αδιαμφισβήτητα Ιουδαίους, δώδεκα μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή και τον Παύλο. Εντελώς αντίθετα, στο Ευαγγέλιο της ακροβυστίας η αλληλουχία είναι αυτή: βάπτισμα σε Άγιο Πνεύμα - βάπτισμα στο νερό (από τη στιγμή της έκχυσης τού Αγίου Πνεύματος στους Εθνικούς στο σπίτι του Κορνήλιου μέχρι και σήμερα).

Ένα τέταρτο χαρακτηριστικό του Ευαγγελίου της περιτομής είναι ότι, κατά κανόνα, η λήψη/βάπτισμα Αγίου Πνεύματος, τουλάχιστον στο βιβλίο των Πράξεων, γίνεται διά της επιθέσεως των χεριών των αποστόλων, όπως φαίνεται στις τρεις περιπτώσεις που προαναφέρθηκαν. Εντελώς αντίθετα, ο απόστολος Παύλος δεν επιθέτει ποτέ χέρια για λήψη Αγίου Πνεύματος στο Ευαγγέλιο της ακροβυστίας, αλλά τονίζει ότι αυτή γίνεται "εξ ακοής πίστεως ρήματος Θεού", όταν δηλαδή το κήρυγμα του Ευαγγελίου σαν σπέρμα συλληφθεί στην καρδιά του ακούοντος.

Το κύριο, όμως, χαρακτηριστικό του είναι η διατήρηση της εφαρμογής του νόμου Μωυσέως, είτε, αρχικά, ως σωτηριακή προϋπόθεση (με την λογική ότι και ο Χριστός τηρούσε τον Νόμο), είτε, αργότερα (ουσιαστικά, μετά τη σύνοδο της Ιερουσαλήμ), ως "κατ' οικονομίαν" αναγκαιότητα προς αποφυγή σκανδαλισμού των Ιουδαίων (και εν αναμονή της ρητά προφητευμένης καταστροφής ηής Ιερουσαλήμ και του Ναού, γεγονότα τα οποία θα οδηγούσαν στον αφανισμό του, "ως γηράσκοντος και θνήσκοντος").

Όλη η προς Εβραίους επιστολή (στην πραγματικότητα "αγνώστου συγγραφέως") έχει, ακριβώς, ως θέμα της την κατάργηση κάθε έννοιας νομικής δικαίωσης ενώπιον του Θεού και τον σοβαρότατο κίνδυνο απώλειας για όσους Ισραηλίτες πιστούς στον Χριστό τυχόν θα επέστρεφαν σ' αυτήν "στρεφόμενοι εις τα οπίσω". Είναι γεγονός ότι για τους Ισραηλίτες, πιστούς στον Χριστό ή μη, ο Νόμος - και ειδικότερα η διαθήκη του Σινά - ήταν πλήρως συνυφασμένος με την ταυτότητά τους ως ο λαός του Θεού. Αυτός, άλλωστε, ήταν και ο λόγος για τον όποιον εναντιώνονταν, στην πλειονότητά τους ως λαός, σε Εκείνον, που τους προξενούσε τόση ανησυχητική αμηχανία τηρώντας τον Νόμο πλήρως, αλλά παράλληλα υπερβαίνοντάς τον - ίσως, πιο χαρακτηριστικά, με τις ιάσεις των αρρώστων και τις κατακεραυνώσεις των πλουσίων, πρακτικές που κυριολεκτικά "τίναζαν στον αέρα" το καθεστώς του 28ου κεφ. του Δευτερονομίου!

Ε. Σταυρόπουλος

Διαβάστε εδώ το 2ο μέρος